Economie en Werkgelegenheid

Circulaire Economie (CE) is binnen de gemeente één van de drie pijlers van het programma Duurzaamheid, Energie en Klimaat (DEK). Het Actieplan Circulaire Economie is in 2023 opgeleverd en operationeel gemaakt. Onderdeel van het programma is een Emmense visie waarop wij het nationale doel van een volledig circulaire economie gaan halen, op een manier waarbij Emmen er economisch en maatschappelijk zo optimaal mogelijk van profiteert. Binnen het programma richten wij ons op de vier thema’s: het prioritaire thema Circulaire plastics, Maakindustrie, Bouw en Infra en Consumptiegoederen. Er is besloten om tot 2026 budget vrij te maken om met een actieplan te investeren in de transitie naar een circuclaire economie. Daarmee is er dekking voor de inzet op huidige en toekomstige activiteiten. Het is randvoorwaardelijk voor het slagen van het actieplan dat er voldoende budget is voor ontwikkelingen zoals Greenwise Campus en dat er voldoende capaciteit is binnen de organisatie voor de inzet op de transitie.

In de afgelopen periode hebben er mooie ontwikkelingen plaatsgevonden op de voormalige gaszuiveringsinstallatie van de NAM om de locatie om te vormen tot een energiehub; GZI Next. Een consortium van energiebedrijven, overheden en kennisinstellingen werkt aan de energiemix van de toekomst. Ook het Getec-industriepark is onderdeel van het consortium. Getec heeft een grote en urgente opgave in de transitie van fossiel naar duurzaam. In de afgelopen periode zijn er mooie successen behaald. Zo zijn in Emmen tussen het GZI-terrein en Getec de eerste meters van de waterstofbackbone in Nederland aangelegd. Op het terrein van de voormalige gaszuiveringsinstallatie van de NAM is al een zonnepark in bedrijf. Daarnaast kunnen de bussen van QBuzz waterstof tanken bij het waterstofvulpunt. Naast de waterstoffabriek is het de bedoeling om een groen gasinstallatie te realiseren. Ook voor dit project zijn de benodigde vergunningen aangevraagd en in behandeling genomen.
De milieuvergunning voor het waterstofproject EMMHY is verleend. De vergunning, die na terinzagelegging zonder ingediende zienswijzen is verleend, markeert een nieuwe mijlpaal voor de waterstoffabriek op het GZI Next terrein. Nu volgt de besluitvormingsfase. De komende maanden staan in het teken van de uiteindelijke investeringsbeslissing en het voorbereiden van vervolgstappen om het definitieve plan voor de waterstoffabriek vorm te geven. De bouwvergunning is nog in behandeling.

De digitale transitie vormt een cruciale pijler voor de toekomstige economische groei en duurzaamheid van de lokale economie in Emmen. We verkennen de mogelijkheden die digitale innovaties en ontwikkelingen ons kunnen brengen, we halen de (kennis)vraag op bij ondernemers en sluiten aan bij de digitaliseringsagenda Noord-Nederland op het onderdeel digitale economie. Dit moet leiden tot een aanpak gericht op het (economische) digitaliseringsvraagstuk om de concurrentiepositie van bedrijven in onze topsectoren, waaronder de maakindustrie, te versterken. Daarnaast willen we het mkb ondersteunen in (kennis) vraagstukken. Hierbij is de insteek het versterken, versnellen en verbreden van de bestaande digitale ecosystemen en bewustwording en kennis over digitalisering in al haar facetten te vergroten bij ondernemers.
De kern van deze exercitie is dat we digitalisering zien als een belangrijke 'enabler' voor innovatie en bestaansrecht nu en in de toekomst. Dit geldt zowel voor de lokale economie als voor de manier waarop we (samen)werken.

Een van de belangrijkste economische ontwikkelingen binnen de gemeente Emmen vormt de realisatie van de Greenwise Campus.

Greenwise Campus vormt door de duurzame samenwerking het strategisch en stuwende knooppunt voor ontwikkeling van onderzoek, kennis, innovatie, onderwijs en ondernemerschap. Bedrijven, onderwijsorganisaties en overheden bundelen binnen Greenwise Campus hun de krachten. Inmiddels is de Stichting Greenwise Campus opgericht. Deze richt zich inhoudelijk op de regionale thema’s: groene chemie/circulaire economie, HTSM/Maakindustrie, energie(transitie) en Welzijn/Zorg & Technologie. Het Innovatienetwerk Welzijn en Zorg (IWZ) wordt verbonden met de campus en de agenda voor Welzijn, Zorg en Technologie. Ook komen ontwikkelingen rondom Universiteit van het Noorden samen in de Greenwise Campus en sluit tenslotte een groot aantal gemeentelijke ambities goed aan op de doelen van Greenwise Campus.

Het doel van de campusontwikkeling is om de regio vitaler, weerbaarder en aantrekkelijker te maken en vanuit een krachtige en duurzame samenwerking van publieke en private partijen maatschappelijke impact te maken.   

Als gemeente faciliteren en stimuleren we deze ontwikkelingen waaronder de verbindingen met onder andere de Beroepsonderwijscampus van NHL Stenden en Drenthe College. Deze ontwikkelingen krijgen een plek in het zogeheten integraal ontwikkelperspectief Campus Emmen: een brede en integrale gebiedsontwikkeling in het gebied vanaf het Scheper Ziekenhuis tot aan het Getec-park en tussen de wijk Angelslo en het centrum van Emmen. Dit gebied biedt vestigingsmogelijkheden voor zorginstellingen, onderwijsinstellingen en bedrijven. Uitgangspunt is een herkenbaar campusgebied, waar ruimte is voor en men verleid wordt tot ontmoeten en samenwerken. Er ligt vanuit Emmen Studiestad een link met Greenwise Campus qua profilering van Emmen als een aantrekkelijke stad om te studeren en te wonen.

Om kansen te kunnen benutten (o.a. subsidiemogelijkheden), flexibel in te kunnen spelen op ontwikkelingen en om voortgang te kunnen maken in de realisatie van de Greenwise Campus Emmen, is het nodig middelen vrij te maken voor de ontwikkeling van de Greenwise Campus Emmen en hiervoor een bestemmingsreserve Greenwise Campus Emmen te vormen.

De ontwikkeling van een Sport- en Beweegcampus Emmen op businesspark Meerdijk vormt voor Emmen een grote en belangrijke ontwikkeling. De integrale gebiedsontwikkeling van businesspark Meerdijk, in combinatie met nieuwbouw van Carmel College, een nieuwe (top)sporthal, commerciële functies en de stadionontwikkeling van FC Emmen tot een Sport- en Beweegcampus Emmen is van toegevoegde waarde voor zowel de gemeente Emmen, als voor de provincie Drenthe. Deze gezamenlijke gebiedsontwikkeling heeft de potentie om sport en beweging in brede zin te stimuleren, een goed voorzieningenniveau te waarborgen en daardoor regionale trekkracht te ontwikkelen met FC Emmen als stabiele eredivisieclub, omgeven met diverse functies rondom sport en beweging. De Sport- en Beweegcampus draagt in belangrijke mate bij aan de gemeentelijke beleidsdoelstellingen uit de Strategienota door onder meer het bieden van goede onderwijsvoorzieningen, versterking van (de kwaliteit van) faciliteiten voor sportief bewegen en versterking van onze positie als regiokern. Afgezien van het belang voor de ontwikkeling van businesspark Meerdijk speelt voor de gemeente ook de eventuele huisvesting van onderwijs een rol. Het biedt ook kansen bij vervangingsvraagstukken voor enkele sportaccommodaties (IHP Binnensport).  Door de combinatie van functies rondom dit thema ontstaat een versterkend effect op de aantrekkingskracht, haalbaarheid en ontwikkelpotentie van het programma als geheel. 

De eerste fase van verkenning, onderzoek en voorbereiding is medio 2024 afgerond dat heeft geleid tot een integrale businesscase op hoofdlijnen, ten aanzien van de haalbaarheid van de ontwikkeling van de Sport- en Beweegcampus op businesspark Meerdijk. Op basis van de uitkomsten van de onderzoeken en verkenningen is eind september 2024 door de raad besloten om de programmatische mogelijkheden uit te breiden en de openbare verkoopprocedure voor de Sport- en Beweegcampus op te starten op basis van de geformuleerde uitgangspunten. Uiteindelijk kan op basis van het vervolgonderzoek en de verdere uitwerking van de plannen, in samenwerking met een ontwikkelaar en de betrokken stakeholders, de komende jaren een definitief besluit genomen worden door gemeente, stakeholders en andere betrokkenen over de daadwerkelijke realisatie van de Sport- en Beweegcampus Emmen.

Bij positieve definitieve besluitvorming is er krediet nodig voor diverse gemeentelijke investeringen in deze ontwikkeling. Het eventuele aandeel van de gemeente in deze investering is op dit moment nog niet goed te bepalen, maar heeft met name betrekking op sportvoorzieningen (sporthal), onderwijshuisvesting, infrastructuur en bereikbaarheid en inrichting openbaar gebied. Dan zal ook bekeken moeten worden hoe deze gemeentelijke investeringen en bijdragen gedekt kunnen worden (bijvoorbeeld uit middelen vervanging sporthal Angelslo - IHP Binnensport, middelen IHP Onderwijs).

Op dit moment is er echter nog onvoldoende duidelijkheid over de haalbaarheid/realiseerbaarheid van deze ontwikkeling (deels, of in geheel), de daarmee verband houdende kosten, investeringen, bijdragen en de dekking hiervan.

Vanuit het programma Emmen Centrum wordt gewerkt aan een gastvrij, levendig en toekomstgericht centrum van Emmen van hoge kwaliteit, waar het goed wonen, werken en recreëren is. Het programmaplan Emmen Centrum en de omgevingsvisie Emmen centrum uit 2017, aangevuld met het Integraal Uitvoeringplan Regiostad Emmen uit 2022, vormen de basis voor de uitvoering van dit programma. In 2025 worden enkele grote ontwikkelingen, zoals onder meer de gebiedsontwikkeling tussen Markt en Weiert en het opstellen van een integrale gebiedsvisie Weerdingerstraat en omgeving (van Hondsrugweg tot en met Wolfsbergenweg), inclusief stationsgebied voortgezet. In 2024 zijn we nog bezig met de visie op de warenmarkt die in 2025 tot uitvoering wordt gebracht.

Er gebeuren veel mooie dingen in Emmen. We mogen trots zijn op waar we vandaan komen en waar we nu staan. Dat mogen we zeker vertellen, niet alleen richting Den Haag of Brussel, maar ook aan onze eigen inwoners. We spelen een leidende rol in Noord-Nederland op het gebied van circulaire plastics en maakindustrie. Emmen wil zich op dit thema sterker profileren op regionaal, nationaal en internationaal niveau.
Tijdens Koningsdag 2024 heeft Emmen zich op positieve manier laten zien aan heel Nederland als een verrassende, innoverende gemeente. Een gemeente waar veel gebeurt en waar juist door samenwerking met inwoners, bedrijfsleven, sportverenigingen en cultuur de zaken ‘gewoon gedaan’ worden. Emmen is een gemeente waar het uitstekend wonen, werken, recreëren en leven is. Door de krachten te bundelen met Emmense partijen starten we met een vernieuwde aanpak voor citymarketing om mensen te verrassen en nieuwsgierig te maken naar Emmen. Hiervoor stellen we een plan op voor de lange termijn waarbij ook op korte termijn acties te zien zijn om Emmen te profileren.

In onze lobbystrategie kiezen we voor thema's die bijdragen aan onze economisch-maatschappelijke structuurversterking en op de profilering en positionering van de gemeente Emmen als 100.000+ gemeente en het versterken van onze economische positie regionaal, nationaal en internationaal.

Onze Europastrategie is primair gericht op het bestendigen en verbeteren van de positionering van ons als gemeente, met name gericht op groene chemie en circulaire economie. Ons doel is om onze koppositie te bestendigen en verder uit te breiden. Naast groene chemie en circulaire economie richten we ons in Europa op de duurzame economie, stedelijke vernieuwing en economische bereikbaarheid, met als doorsnijdende thema's digitalisering en ontwikkeling van vaardigheden.

We onderhouden actief onze (inter)nationale, grensoverschrijdende en regionale netwerken en relaties. Door een intensievere samenwerking met medeoverheden kunnen we in ons economisch beleid beter inspelen op en profiteren van Europese, Rijks- en regionale ontwikkelingen, beleid en programma’s. We nemen actief deel aan samenwerkingsverbanden als NG4, Economic Board Noord Nederland, Chemport Europe, Greenwise Circular Plastics, EU Office Brussel, Sterk Noord Nederland (SNN), EDR, Rijnland Instituut, IBDO, Founded in the North., Dutch Techzone. We verkennen verdere economische samenwerking met Enschede en regio Zwolle.

Met het vaststellen van de visie op het Rensenpark (juni 2023) is besloten het Rensenpark een kwaliteitsimpuls te geven. Het Rensenpark wordt door velen gezien als een belangrijk stadspark dat bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van het centrum van Emmen. Bij de begroting 2024 stelde de raad middelen beschikbaar voor het verder ontwikkelen van de openbare ruimte, het renoveren (of vervangen door nieuwbouw) van het Safarirestaurant en het verduurzamen van vastgoed. Deze projecten zijn in 2024 opgestart en zullen in 2025 worden uitgevoerd.

Bij het ontwikkelen van de openbare ruimte gaat het specifiek om de savanne, het olifanteneiland en de centrale zone waarin het Safarirestaurant ligt én de paden in het park.

In het vastgestelde programma Duurzaamheid, Energie en Klimaat wordt gestuurd op de doelen van de hoofdthema’s Energietransitie, Klimaatadaptatie en Circulaire economie. De werkzaamheden zijn belegd bij meerdere teams binnen de organisatie en in de begroting zijn de thema’s onder verschillende beleidsprogramma’s opgenomen.

De verschillende (Europese) fondsen en programma’s (waaronder JTF en Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)) en landelijke fondsen en ontwikkelingen (zoals de Regiodeals, het Groeifonds) bieden mooie kansen waar we doorlopend op inzetten. Dergelijke fondsen kunnen ons helpen om onze doelen op gebied van verslimmen en verduurzamen te bereiken. De opengestelde JTF regelingen hebben betrekking op het digitaliseren en vergroenen van bedrijven (circulair maken), versterken van de sociaal-economische structuur en de benodigde (bij)scholing van (toekomstig) personeel. Deze sluiten goed aan bij projecten en investeringen die Emmense bedrijven en kennisinstellingen willen uitvoeren. Er is tot op heden ruim €43 miljoen subsidie toegekend aan Emmense projecten. Ondertussen zijn er meer dan 10 regelingen opengegaan waar Emmen gebruik van kan maken. Wij verwachten dat in 2024-2025 het toegekende budget voor Emmense initiatieven richting de €60 miljoen zal gaan bedragen. De inzet is om in 2025 om niet alleen vanuit het programma JTF, maar ook vanuit EFRO, Interreg en andere EU fondsen en die van de RVO het gebruik van allerlei regelingen voor het MKB te stimuleren en de kansen voor de regio maximaal te benutten.

Het realiseren van onze doelen op gebied van verslimmen en verduurzamen vraagt om gerichte samenwerking en een thema-overstijgende aanpak. We zijn als strategische partner aangesloten bij verschillende netwerken en samenwerkingsverbanden gericht op het versterken, innoveren en bestendigen van de regionale economie. Vanwege onze positie als grensgemeente nemen we ook deel in grensoverschrijdende netwerken voor samenwerking met Duitse partners in de grensregio.

Het Strategisch Innovatie en Ontwikkelfonds (SIOF) wordt ingezet voor het behalen van beleidsdoelen uit het Collegeprogramma 2022-2026 'Vooruit en betrokken' en de doelstellingen van het (economisch) beleid, zoals vastgelegd in de Strategienota en de Kadernota Economie. Zo kan het SIOF bijdragen aan economische innovatie en/of groei, aan economische structuurversterking en/of het aantrekkelijk zijn als vestigingsplaats. Daarnaast moet er vanuit verschillende beleidsdoeleinden een beroep kunnen worden gedaan op dit geld. Bijvoorbeeld voor het kunnen optreden als co-financier van gewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Het college besluit over onttrekkingen aan het SIOF waarbij per voorstel een integrale afweging van de kosten versus de baten wordt gemaakt. Het SIOF moet gevoed worden om ook in de komende jaren ingezet te kunnen worden. Zonder deze voeding blijven er onvoldoende middelen over om projecten en mogelijkheden die kansrijk zijn voor de gemeente te kunnen bekostigen. Bij de kadernota 2025 is daarom besloten om € 5,5 miljoen in het SIOF te storten.

De A37 en de spoorlijn Zwolle-Emmen worden onderdeel van het TEN-T netwerk (Trans European Network – Transport) van de Europese Unie. Dit zijn de belangrijkste transport verbindingen van de Europese Unie. Hierdoor wordt Emmen als 100.000+ gemeente door Europa aangemerkt als een belangrijk knooppunt (‘Urban Node’) en onderdeel van het ‘Urban Mobility Framework’. Vanuit het Rijk is inmiddels ook aangegeven dat Emmen/Zuidoost-Drenthe ook opgenomen wordt in het Stedelijk Netwerk Nederland. Op 21 juni 2024 heeft het Rijk het Voorontwerp Nota Ruimte gepresenteerd. Hierin wordt nadrukkelijk gekeken naar nieuwe potentiële verstedelijkingsgebieden in het noorden, oosten en zuiden van het land. Het Rijk geeft hierbij aan dat in de regio Emmen investeringen in regionale economische ontwikkeling en in het mobiliteitsnetwerk (de Nedersaksenlijn) van belang zijn om op termijn potentie te kunnen bieden voor grootschalige woningbouw. Emmen wordt aangeduid als een regio die in aanmerking kan komen voor een brede schaalsprong. Op basis van de al aanwezige krachten kan in onze regio economische ontwikkeling gecombineerd worden met grootschalige woningbouw en gebiedsontwikkeling en daarbij behorende voorzieningen, versterking van het mobiliteitsnetwerk en groen in en om de stad. Dit zorgt ervoor dat Emmen haar centrum- en regiofunctie kan vergroten en draagt bij aan de zelfstandigheid en het groeipotentieel van een sterke en innovatieve regio. Bij een keuze voor realisatie van de Nedersaksenlijn volgen op lange termijn kansen voor een meer omvangrijke stedelijke ontwikkeling in Emmen, waardoor Emmen beter worden aangesloten en onderdeel gaat uitmaken van het stedelijk netwerk Nederland en daar ook weer nieuwe ontwikkelpotentie ontstaat.

Met Emmen in het Stedelijk Netwerk wordt in Noord-Nederland een belangrijke regiofunctie toegevoegd als stedelijk gebied met een industrieel cluster en goede verbindingen met Duitsland. In combinatie met het arbeidsethos, de ligging en de prettige woon- en werkomgeving is Zuidoost-Drenthe hiermee een aantrekkelijke vestigingsplaats voor nieuwe bedrijven. Het Voorontwerp Nota Ruimte speelt een cruciale rol in de economische ontwikkeling van onze regio. Dit document bepaalt het kader van de ontwikkeling van bedrijfs- en industrieterreinen en werklocaties, wat essentieel is voor het aantrekken van innovatieve bedrijven en het creëren van werkgelegenheid.

Recreatie en Toerisme (R&T) is geen doel op zich, maar een middel om bij te dragen aan maatschappelijke vraagstukken die invloed hebben op onze brede welvaart en welzijn. Denk hierbij aan het creëren van werkgelegenheid, verzorgen van inkomsten voor ondernemers, het in stand houden van voorzieningen (leefbaarheid, levendigheid) en het bevorderen van een aantrekkelijke woonomgeving (cultuur/erfgoed, natuur en landschap). Om een aantrekkelijke omgeving te behouden en te versterken wordt het steeds belangrijker recreatie op te pakken in combinatie met andere opgaven. Een bezoeker komt niet vanwege één product, maar vanwege het samenspel tussen verblijf, horeca, vermaak, landschap, winkels en vervoer met de natuurlijke en/of culturele omgeving.

In het kader van bestemmingsontwikkeling (Emmen als aantrekkelijke gemeente voor bewoners, bezoekers en ondernemers) wordt ingezet op het vergroten van het dagrecreatief aanbod van de gemeente Emmen. Ook zijn wij voornemens om met betrekking tot de ontwikkeling van het Veenpark gezamenlijk op te blijven trekken met de provincie Drenthe en de doorontwikkeling van het Van Gogh Huis Drenthe inclusief omgeving (na Wildlands grote trekkers van bezoekers) in 2025 te continueren om daarmee het verhaal van het veen en Van Gogh blijvend zichtbaar en beleefbaar te maken voor zowel inwoner als bezoeker.

De natuurwetgeving heeft grote invloed op de toeristisch-recreatieve sector. Het is zoeken naar wat kan als het gaat om evenementen, routenetwerken en nieuwe initiatieven op het gebied van dag- en verblijfsrecreatie gelet op de complexe eisen vanuit (stikstof) wet- en regelgeving. Bovendien is het Bargerveen een Natura-2000 gebied. Tegelijkertijd is er meer dan ooit behoefte aan groen en recreatiemogelijkheden dichtbij huis. De ontwikkeling van het Bargerveen, maar ook de bossen bieden mogelijkheden voor (nieuwe)recreatieve voorzieningen. Na de inzet op routenetwerken zoals het fiets- en wandelknooppuntennetwerk en kwaliteitsverbetering van de MTB-routes wordt onderzocht hoe deze extra te benutten. Er liggen tevens kansen om de hippische sector een impuls te geven.

De actualisering van onze toeristische promotie is in 2023 ingezet en wordt in 2025 voortgezet. Tegelijkertijd blijven we initiatieven uit het veld stimuleren die bijdragen aan de beleefbaarheid van het toeristisch profiel en wordt ingezet op kwaliteitsverbetering van onze dag- en verblijfsrecreatie middels (kennis)programma's voor actuele thema's zoals personeel, innovatie en duurzaamheid. Hiervoor wordt gebruikt gemaakt van Europese-/provinciale- en (lokale)subsidieregelingen.

Om aan bovenstaande op een goede manier uitvoering te geven is het van belang dat er in 2025 een geactualiseerd beleidskader Vrijetijdseconomie wordt opgesteld.

Evenementen zijn van groot economisch en maatschappelijk belang voor bezoekers, bewoners en ondernemers. (Terugkerende) evenementen dragen bij aan de leefbaarheid én het beeld van een attractieve, sfeervolle en gezellige gemeente, waar regelmatig iets te beleven valt. Er wordt gestreefd naar vaststelling van het nieuwe evenementenbeleid in het eerste halfjaar van 2025, waarna het beleid kan worden geïmplementeerd in onder andere regels in het omgevingsplan. Begin 2025 wordt de Horecavisie ter besluitvorming aan de raad aangeboden.

De noodzaak en urgentie om te vergroenen en te verduurzamen neemt alsmaar toe, wat een enorme impact heeft op de sector. Een onzekere factor zijn ook de koerswijzigingen van rijk en provincie naar aanleiding van de verkiezingen op rijks- en provinciaal niveau. Zo is de voortgang van het NPLG proces op rijksniveau, en daaropvolgend het DPLG proces van de provincie Drenthe, op dit moment onzeker als gevolg van gewijzigde politieke inzichten. In dit beleid worden de samenhangende opgaven op het gebied van natuur, water, klimaat en landbouw bepaald.
Als gemeente blijven we bedrijven zoveel mogelijk stimuleren en faciliteren om te vergroenen en te verduurzamen. Zo zetten we de Stimuleringsregeling Revitalisering Landbouw Emmen (SRLE) in om ondernemers in de glastuinbouw te stimuleren tot verduurzaming en innovatie en het verbeteren van de ruimtelijk kwaliteit. Daarnaast moet de regeling ook bijdragen om inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt in staat te stellen een betaalde baan te krijgen.